Erbil tarafında gerçekleşen gayri meşru referandum neticesinde, Bağdat hükümetine ait silahlı kuvvetler tarafından Peşmerge ve ona bağlı güvenlik birimleri Kerkük’ten çıkarıldı. Kerkük’ten çıkarılan Peşmergenin tekrar kente dönmesi için Bağdat-Erbil arasında uzun süredir devam eden müzakereler neticesinde Irak Ordusu ile Peşmerge arasında ortak operasyonlar merkezi kurma ve müşterek güç oluşturma kararının, Irak parlamentosu seçiminin yapıldığı 10 Ekim 2021 tarihinden önce alındığı bilinmektedir. ABD’nin konuya müdahil olmasıyla birlikte, kurulan ortak ordu marifetiyle Peşmergenin yeniden Kerkük’e dönmesi konusunda mutabakata varıldı.
Kerkük’e yeniden Peşmergenin dönmesini engellemek, Türkmen siyasetçilerin birbirlerini suçlaması ve aralarında atışması yoluyla değil, ABD-Bağdat-Erbil üçlüsü arasında güçlü müzakereci bir ekibin oluşturması ve sıkı görüşme sürecinin başlatılmasıyla sağlanır. Türkmen siyasetçiler Bağdat’ta kurulacak yeni hükümette bir makam ve mevki almak için gösterdikleri olağanüstü çabanın aynısını bu konuda göstermelidirler.
Peşmergenin Kerkük’e yeniden dönmesine, tüm Iraklı Türkmen partileri ve Türkmen toplumunun tamamı, karşıdır. Bu konuda en ufak görüş ayrılığı bulunmamaktadır. Ayrıca Kerküklü tüm Türkmenler, Türkiye’deki bazı ulusalcı çevreler tarafından konuya gösterilen hassasiyeti saygıyla karşılıyorlar.
Peşmergenin Kerkük’e dönmesinden daha tehlikeli olan konu ise, Irak Parlamento seçiminde Kerkük’te Türkmenlerin toplam 12 sandalyenin sadece ikisini kazanıp, azınlık durumuna düşmesidir. Dahası da, Türkmen temsilcilerin Kürt ve Araplarla işbirliği yaparak seçim yasasını onaylamasıdır. Söz konusu seçim yasasının uygulandığı son seçimde, toplam 12 sandalyenin 6’sı Kürtlere ve 4’ü Araplara altın tepside sunulmuş Kerkük’te yönetimdeki ağırlık kaybedilmiştir. Bu seçim yasasının yazılması, tartışılması ve onaylanması süreci, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından resmi olarak takip edilmiştir. Bu durumda, BM denetiminde onaylanan ve sonrada uygulanan Kerkük Seçim Yasası’nın sonuçları uluslararası arenada tanınmış olmaktadır. Dolayısıyla, Kerkük’teki dengeyi yeniden Türkmenler lehine değiştirmek kolay olamayacağı gibi uzun vadeli bir uğraştır.
Peşmergenin Kerkük’e yeniden dönmesi noktasında koparılan yaygara da esasen Türkmenlerin “tarihi Kerkük yenilgisi” ile Kerkük’te azınlık konumuna düşmesine yol açan başarısız seçim stratejisinin planlayıcısı ve uygulayıcılarının başarısızlıklarını örtbas etmek için uygulanan bir hamledir.
Saddam sonrası Peşmerge işgaline uğrayan Kerkük, 2017’de Peşmergenin şehirden atılmasına şahit oldu. Peşmergenin Kerkük’e geleceği varsa göreceği de olacaktır. Başka bir ifadeyle, tarih tekerrürden ibaret değildir; tarih hata yapanlar için tekerrürden ibarettir.